Ik krijg wel eens e-mails in mijn inbox met de vraag: is slaapapneu gevaarlijk? Het eerste wat ik dan altijd doe is doorvragen. Voor wie vraagt deze persoon dat, wat zijn de problemen, hoe gaat het met de nachtrust, etc., etc.
Indien ik maar enigszins twijfel, adviseer ik om een afspraak te maken met de huisarts. Met je gezondheid moet je gewoon nooit een risico nemen. Soms blijkt dat mensen gewoon op zoek zijn naar extra informatie over slaapapneu.
Wat is dat nou eigenlijk precies? Hoe onstaat het en wat zijn de symptomen? Juist omdat ze niet de volledige informatie hebben, vragen ze zich af of slaapapneu gevaarlijk is. Misschien loop jij met deze zelfde vragen rond. Dan is dit blog zeer zeker interessant voor jou!
Het volgende zijn de goede raadgevingen van mijn grootmoeder tegen snurken.
Wat is slaapapneu?
Om antwoord te geven op de vraag: is slaapapneu gevaarlijk? is het handig dat je eerst wat meer te weten komt over deze slaapstoornis. Hieronder leg ik je uit wat slaapapneu nu precies is.
Normaal gesproken stroomt er tijdens je slaap constant lucht soepel uit je mond en neus naar je longen. Maar niet bij iedereen gaat dit altijd even goed. Er zijn mensen waarbij de ademhaling gedurende korte periodes onwillekeurig stopt tijdens de slaap. Deze aandoening wordt obstructieve slaapapneu (OSA) genoemd.
Omdat de luchtweg in het gebied van de keel te smal is, stopt de luchtstroom. Snurken is dan ook kenmerkend voor obstructieve slaapapneu. Snurken wordt namelijk veroorzaakt door een luchtstroom die door een vernauwde luchtwegruimte wordt geperst.
Als je luid snurkt en moe bent bij het opstaan (zelfs na een volledige nachtrust), heb je misschien slaapapneu. Het is belangrijk om je hiervoor te laten behandelen. Wie het negeert, loopt een verhoogd risico op ernstige gezondheidsproblemen. Hierbij kun je denken aan: hartziekte, beroerte, hypertensie (= hoge bloeddruk) en suikerziekte.
In principe heb je hier dus al antwoord op de vraag: is slaapapneu gevaarlijk? Ja, dat is het. Ga dan ook bij verdenking van slaapapneu beslist langs bij je huisarts. Echter voordat je op consult gaat, is het handig om je in te lezen. Het is altijd prettig als je op voorhand al het een en ander weet. Lees dus gerust verder en ontdek van alles over slaapapneu.
Slaapapneu door ademstop gevaarlijk
Obstructieve slaapapneu komt veel voor en is een ernstige aandoening. Tijdens je slaap stopt je ademhaling herhaaldelijk gedurende tien seconden of meer. Zo’n ademstop heb je zelf meestal niet in de gaten en vaak wordt slaapapneu dan ook opgemerkt door een partner.
Veel mensen lopen al heel lang rond met allerlei vage klachten. Ze zijn ontzettend moe en hebben een slaapprobleem. Maar niemand, inclusief de huisarts, lijkt maar te begrijpen wat er aan de hand is. Aandringen op een slaaponderzoek kan je leven opeens enorm veranderen.
Nu slaapt natuurlijk niet iedereen met een partner in bed. In dat geval weet je dan vaak ook niet of je tijdens het slapen heel hard snurkt. Er zijn speciale apps die ‘s nachts geluiden kunnen opnemen. Een heel bekende en zeer goed werkende app is SnurkLab.
Deze kun je goed gebruiken als een apneu app en ontdekken welke geluiden jij ‘s nachts maakt. Voordat je gaat slapen leg je jouw mobiel op je nachtkastje. Meestal moet deze aan de oplader blijven. Als de app geluiden waarneemt, zullen deze worden opgenomen.
Symptomen van OSA
Slaapapneu (of OSA) is gevaarlijk omdat het een verminderde zuurstoftoevoer naar je hersenen en andere delen van je lichaam veroorzaakt. Je zult merken dat je slaapkwaliteit hard achteruit holt waardoor je overdag slaperig bent en je je minder goed kunt concentreren. Het kan zijn dat je de volgende symptomen ervaart:
- Moeilijk in slaap blijven (slapeloosheid)
- Vergeetachtigheid
- Overmatige slaperigheid overdag (hypersomnie)
- Vermoeid opstaan
- Gebrek aan energie
- Hoofdpijn die moeilijk te behandelen is
- Je ontevreden voelen (narrig zijn)
Andere symptomen zijn onder meer:
- Zwelling van je benen. Dit wordt oedeem genoemd en kan optreden bij ernstige slaapapneu
- Slechte prestaties op werk of school
- Verlies van interesse in seks
- Wakker worden met een droge mond en/of een pijnlijke keel
- Een eventuele depressie wordt erger
- Luid snurken met een stilte tijdens een ademstop
- Onrustig slapen
- Nachtzweten
- Prikkelbaar
Is slaapapneu gevaarlijk in combinatie met autorijden?
Slaperigheid overdag kan zeker voor problemen zorgen. Risico’s op ongevallen met motorvoertuigen of industriële machines worden groter als je vermoeid bent. Mede daarom is het belangrijk je slaapapneu te behandelen. Hierdoor zal de slaperigheid overdag afnemen.
Slaapapneu en autorijden is dan ook geen gelukkige combinatie. Het is belangrijk dat je je hier bewust van bent. In onderstaande YouTube video zie je een fragment uit een aflevering van RTV Oost. Hierin vertelt Marely Aaltink openhartig over haar slaapapneu en het feit dat ze daardoor niet meer mag autorijden.
Oorzaken van slaapapneu
Er zijn verschillende oorzaken voor slaapapneu. Om hier een overzicht van te geven is het belangrijk om te weten dat er drie soorten slaapapneu zijn:
Obstructieve slaapapneu: de meest voorkomende vorm die optreedt wanneer keelspieren ontspannen.
Centrale slaapapneu: wanneer je hersenen niet de juiste signalen naar je spieren sturen die de ademhaling regelen, spreek je van deze vorm.
Complex slaapapneu syndroom: dit syndroom treedt op wanneer iemand zowel obstructieve slaapapneu als centrale slaapapneu heeft.
Bij obstructieve slaapapneu ontspannen de spieren in de achterkant van je keel. Deze spieren ondersteunen het zachte gehemelte, het driehoekige stuk weefsel dat aan het zachte gehemelte (huig) hangt, je amandelen, de zijwanden van je keel en je tong. Als die spieren zich ontspannen, vernauwt of sluit je luchtweg bij het inademen. Je krijgt dus niet genoeg lucht, waardoor het zuurstofniveau in je bloed daalt.
Doordat je hersenen het onvermogen om te ademen opmerken, word je kort uit je slaap gehaald. Hierdoor kun jij je luchtwegen weer openen. Dit ontwaken is meestal zeer kort en vaak herinner je je dat niet. Geluiden die je partner eventueel zou kunnen horen zijn snuiven, stikgeluiden of hijgen. Mede door deze geluiden kunnen mensen zich afvragen of slaapapneu gevaarlijk is. Dit patroon kan de hele nacht zich elk uur vijf tot dertig keer of meer herhalen. Je begrijpt dat het dus lastig is om een diepe en rustgevende slaapfase te bereiken.
Centrale slaapapneu komt minder vaak voor. Deze vorm treedt op wanneer je hersenen geen signalen naar je ademhalingsspieren verzenden. Dit betekent dat je geen moeite doet om kort te ademen. Je kunt wakker worden door kortademigheid of het moeilijk vinden om te slapen of in slaap te komen.
Iedereen kan last krijgen van slaapapneu, er zijn echter een aantal factoren die het risico verhogen.
9 oorzaken obstructieve slaapapneu
- Overgewicht Obesitas verhoogt het risico op slaapapneu aanzienlijk. Vetophopingen rond je bovenste luchtwegen kunnen je ademhaling belemmeren.
- Verstopte neus Sommige mensen hebben moeite met ademen door hun neus. Dit kan komen door een allergie, maar ook door een anatomisch probleem. Als je slecht kunt ademen door je neus, heb je meer kans om obstructieve slaapapneu te ontwikkelen.
- Halsomtrek Mensen met een dikkere nek hebben mogelijk smallere luchtwegen.
- Roken Als je rookt heb je drie keer meer kans op obstructieve slaapapneu dan iemand die nog nooit gerookt heeft. Roken kan de hoeveelheid ontsteking en vochtretentie in de bovenste luchtwegen vergroten.
- Een vernauwde luchtweg Misschien heb je wel een smalle keel geërfd. Amandelen of adenoïden kunnen ook de luchtwegen vergroten en blokkeren. Dit zie je vooral vaak bij kinderen.
- Gebruik van alcohol, sedativa of kalmeringsmiddelen Deze stoffen ontspannen de spieren in je keel, wat obstructieve slaapapneu kan verergeren.
- Man zijn Helaas slecht nieuws als je een man bent. Mannen hebben namelijk twee tot drie keer meer kans op obstructieve slaapapneu dan vrouwen. Vrouwen verhogen echter wel hun risico als ze te zwaar zijn en het lijkt erop dat het risico op slaapapneu stijgt na de menopauze.
- Familiegeschiedenis Als er meerdere mensen in jouw familie last hebben van obstructieve slaapapneu, verhoogt dit helaas ook jouw risico op het ontwikkelen van deze aandoening.
- Ouder zijn Slaapapneu komt meestal vaker voor bij oudere volwassenen.
Slaapapneu en afvallen
Bij volwassenen is de meest voorkomende oorzaak van obstructieve slaapapneu te veel gewicht en obesitas, die wordt geassocieerd met weke delen van de mond en keel. Tijdens de slaap, wanneer keel- en tongspieren meer ontspannen zijn, kan dit zachte weefsel ervoor zorgen dat de luchtwegen worden geblokkeerd. Bij slaapapneu is het dus een heel goed idee om te gaan afvallen.
Om te testen of het werkt, kun je in een soort dagboekje je gewichtsverlies en klachten bijhouden. Zo kun je duidelijk zien of de gewichtsafname ook daadwerkelijk zorgt voor minder aanvallen van slaapapneu. Natuurlijk kun je altijd professionele hulp inschakelen bij het afvallen. Afvallen kan namelijk voor sommige mensen een heel ingewikkelde opgave zijn. Omdat slaapapneu gevaarlijk is, loont het zeker om met je gewicht aan de gang te gaan.
5 oorzaken centrale slaapapneu
- Ouder zijn Mensen van middelbare leeftijd en ouderen hebben een hoger risico op centrale slaapapneu.
- Beroerte Als je een beroerte hebt gehad, loop je helaas ook meer risico op centrale slaapapneu.
- Man zijn Ook bij deze vorm komt de aandoening vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.
- Gebruik van verdovende pijnstillers Opioïde medicijnen, vooral langwerkende medicijnen zoals methadon, verhogen het risico op centrale slaapapneu.
- Hartaandoeningen Congestief hartfalen verhoogt het risico op centrale slaapapneu.
De gevolgen van slaapapneu
Als je niet behandelt, kan slaapapneu gevaarlijk zijn en kunnen er vervelende complicaties ontstaan. Dit zijn onder andere:
Vermoeidheid overdag
Doordat je ’s nachts steeds wakker wordt, lukt het niet om in een normale herstellende slaap te komen. Hierdoor ontstaat ernstige slaperigheid overdag, voel je je vermoeid en prikkelbaar. Het kan gebeuren dat je het lastig vindt om je op je werk te concentreren, misschien val je zelfs bijna in slaap.
Dit kan ook gebeuren tijdens het televisie kijken of autorijden. Vandaar ook het verhoogde risico op ongevallen in het verkeer. Het kan ook zijn dat je een opvliegend gevoel hebt, humeurig of depressief bent. Volwassenen en kinderen met slaapapneu kunnen zich slecht concentreren en hebben vaak gedragsproblemen.
Vermoeide partners
Ook je partner kan aardig vermoeid raken. Door het luide snurken kan hij of zij geen goede rust krijgen. In sommige gevallen is het zelfs nodig om apart van elkaar te gaan slapen.
Hoge bloeddruk of hartproblemen
Tijdens slaapapneu daalt plotseling het zuurstofgehalte in je bloed waardoor je bloeddruk hoger wordt en je cardiovasculaire systeem extra wordt belast. Obstructieve slaapapneu verhoogt dan ook het risico op hypertensie (= hoge bloeddruk).
Tevens kan obstructieve slaapapneu het risico op terugkerende hartaanvallen, beroertes en abnormale harstlagen (zoals atriumfibrilleren) verhogen. Als je een hartaandoening hebt, kunnen meerdere afleveringen van lage bloedzuurstof (hypoxie en hypoxemie) leiden tot plotselinge dood door een onregelmatige hartslag. Dit zijn wel heel ernstige gevolgen en komen gelukkig niet heel vaak voor. Maar het laat wel zien dat slaapapneu gevaarlijk is.
Leverproblemen
Als je slaapapneu hebt, is de kans groter dat er een abnormaal resultaat komt uit een leverfunctietest. Je lever vertoont ook meer kans op tekenen van littekens (niet-alcoholische leververvetting).
Diabetes type 2
Slaapapneu verhoogt het risico op het ontwikkelen van insulineresistentie en diabetes type 2.
Complicaties met medicijnen en chirurgie
Met bepaalde medicijnen en algemene anesthesie is obstructieve slaapapneu ook een vervelend probleem. Omdat je gevoelig bent voor ademhalingsproblemen, heb je na een grote operatie meer kans op complicaties. Dit is vooral wanneer je verdoofd bent en op je rug ligt. Het is daarom zeer belangrijk dat je voor een operatie altijd de arts op de hoogte stelt van je slaapapneu.
Metaboolsyndroom
Onder deze aandoening vallen een hoge bloeddruk, abnormale cholesterolwaarden, hoge bloedsuikerspiegel en een verhoogde tailleomtrek. Het syndroom komt vaker voor bij mensen met slaapapneu en is gekoppeld aan een hoger risico op hartaandoeningen.
Slaapapneu onderzoek
Als je met klachten van slaapapneu een arts bezoekt, zal die beginnen met heel veel vragen te stellen over jouw medische geschiedenis. Daarnaast zal er een lichamelijk onderzoek plaatsvinden. Belangrijke aanwijzingen voor een arts kunnen jouw slaperigheid overdag en het snurken zijn. Waarschijnlijk zal er ook gekeken worden naar je hoofd en nek om fysieke factoren te identificeren die verband houden met slaapapneu. Tevens kan het zijn dat je arts vraagt om een vragenlijst in te vullen over je slaperigheid overdag, je slaapgewoontes en je slaapkwaliteit.
Zorg dat je stevig in je schoenen staat en laat duidelijk merken dat je je zorgen maakt over je gezondheid. Vraag ook hoe gevaarlijk slaapapneu is. Veel mensen komen met vage klachten bij hun huisarts en krijgen dan te horen dat ze last hebben van burn-out verschijnselen. Een juiste diagnose kan het beste gesteld worden in een slaapcentrum of slaapkliniek. Je hebt daar wel een verwijzing van je huisarts voor nodig. Het kan zijn dat je één of meerdere nachten in zo’n kliniek moet doorbrengen zodat er een duidelijk beeld is en jij de juiste behandeling kunt krijgen.
Slaapapneu bij een kind
Kinderen kunnen ook last hebben van slaapapneu. Vaak zijn vergrote amandelen of adenoïden en tandheelkundige aandoeningen zoals een grote overbeet de oorzaken. Minder vaak komt voor: een tumor in de luchtwegen, geboorteafwijkingen zoals het syndroom van Down en het syndroom van Pierre-Robin.
Downsyndroom veroorzaakt vergroting van de tong, adenoïden en amandelen en er is een verminderde spierspanning in de bovenste luchtwegen. Bij het syndroom van Pierre-Robin zie je meestal een kleine onderkaak en de tong neigt naar een bal en valt achter in de keel. Hoewel obesitas ook bij kinderen obstructieve slaapapneu kan veroorzaken, wordt het veel minder vaak geassocieerd met de aandoening dan obesitas bij volwassenen.
Snurkende ademhaling bij slaapapneu
Let op: in bijna alle gevallen gaat slaapapneu gepaard met een snurkende ademhaling. Tijdens de ademstops is het echter even stil. Snurken kan zeker een aanwijzing zijn voor slaapapneu, maar niet iedereen snurkt tijdens slaapapneu.
Klaagt jouw partner nooit over een snurkende ademhaling en heb je zelf ook niet het idee hier last van te hebben? Let dan goed op de andere kenmerken van slaapapneu. Behandeling is van groot belang omdat slaapapneu gevaarlijk is.
Behandeling van slaapapneu
Slaapapneu is gevaarlijk en gelukkig zijn er dan ook verschillende behandelingen mogelijk. Hieronder een kort overzicht:
Cpap
Dit is de meest voorgeschreven behandeling. Een Cpap is een apparaat (een soort luchtpomp) die ’s nachts onder geringe overdruk je luchtwegen open houdt. Via een slang en een masker wordt er lucht in je keelholte geblazen. In principe moet je de Cpap de rest van je leven iedere nacht gebruiken.
Maagverkleining
Steeds vaker wordt overwogen om mensen met een fors overgewicht (BMI boven de 35) een maagverkleinende operatie aan te bieden of een maagband.
Mra
Een mra is een mandibulair repositie apparaat wat lijkt op een soort beugel. Deze kan gebruikt worden bij lichte tot matige apneu. De beugel wordt over de tanden geschoven en houdt de onderkaak naar voren. Hierdoor wordt de luchtpijp verder geopend. Er zijn verschillende soorten beugels, maar helaas zijn ze niet voor iedereen geschikt.
Tongzenuwstimulator
Door middel van een soort pacemaker wordt bij deze behandeling de tongzenuw gestimuleerd bij ademstilstanden. Onder het sleutelbeen wordt een klein kastje geïmplanteerd van waaruit onderhuids twee elektroden lopen. Een loopt naar de long die daar de ademhalingscyclus meet en de ander loopt naar de tongzenuw die daar bij elke ademhalingscyclus een zachte stimulatie geeft. Door deze techniek wordt de tong naar voren gehouden.
Kaakoperatie
Tijdens een kaakoperatie (=kaakosteotomie) wordt de boven- en/of onderkaak operatief naar voren gezet. Hierdoor ontstaat er meer ruimte in de keel en dat verbetert de luchtdoorstroming tijdens het slapen.
Slaappositietrainer
Veel mensen met apneu hebben vaker last van een ademstilstand als ze op hun rug slapen. Het zou in dit geval beter zijn om op de zij te slapen. Dit kun je leren met positietraining.
Kno-ingreep
Soms wordt apneu veroorzaakt door te veel en slap weefsel in de bovenste luchtweg. Dit kun je tijdens een operatie laten wegsnijden of verstijven. In principe ben je dan in één keer van de klachten verlost. Het lijkt heel eenvoudig, maar in principe gebeurt deze ingreep alleen als je lichte tot matige slaapapneu hebt. Helaas is het niet bij iedereen blijvend succesvol.
Hoe gevaarlijk is slaapapneu?
Veel mensen zoeken op Google naar een antwoord op de vraag: is slaapapneu gevaarlijk? De ademstop tijdens je slaap klinkt natuurlijk ook heel eng. Gelukkig is dit niet levensbedreigend en in die zin kun je zeggen dat slaapapneu niet gevaarlijk is.
Toch is dit niet helemaal waar. Reeds eerder heb je kunnen lezen dat het niet behandelen van slaapapneu een verhoogd risico op gezondheidsproblemen geeft. Hier vallen een aantal ernstige ziektes onder. Bij enige twijfel van slaapapneu raad ik dan ook aan contact op te nemen met je huisarts. In sommige gevallen kan slaapapneu namelijk wel degelijk gevaarlijk zijn.
Tot slot …
Wees ervan bewust dat slaapapneu een ernstige medische aandoening is. Er zijn heel veel mensen die hier last van hebben, maar dat zelf niet weten. Vaak komen zij er dan ook achter via hun partner. In het geval je geen partner hebt, wees dan goed bedacht op de overige kenmerken van slaapapneu. De Apneu Vereniging heeft een Philips Vragenlijst. Aan de hand van 23 vragen wordt het risico op slaapapneu bepaalt. Bij klachten of twijfels is het altijd verstandig om een afspraak bij je huisarts te maken.
Bronnen:
Healthline
MayoClinic
WebMD
Apneu Vereniging
https://www.healthline.com/health/sleep/obstructive-sleep-apnea
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/sleep-apnea/symptoms-causes/syc-20377631
https://www.webmd.com/sleep-disorders/sleep-apnea/obstructive-sleep-apnea-causes#1
https://apneuvereniging.nl/