‘Hé, er zit nog een heel stuk spinazie tussen je tanden.’ Je staat op een feestje en verschrikt kijk je jouw gesprekspartner aan. Oh wat gênant. Natuurlijk wil je zo snel mogelijk weg … Waar is een wc? Een spiegel? Dit generende gevoel hebben mensen die praten in hun slaap ook vaak. Heb je net een nieuwe lover, vertelt die ’s morgens met een grote grijns dat jij praat in je slaap. Help! Wat heb je allemaal gezegd? Veel mensen schamen zich als ze ontdekken dat ze praten in hun slaap. Vaak denken ze een groot geheim te hebben verteld of dat er iets mis met ze is.
Gelukkig! Praten in je slaap is over het algemeen niets om je zorgen over te maken. Bij de meeste mensen is het een zeldzame en kortstondige gebeurtenis. Iedereen kan het overkomen, maar praten in je slaap komt over het algemeen vaker voor bij mannen en bij kinderen. Slaapspecialist Michael Breus, Ph.D. heeft al heel wat mensen gerustgesteld met het feit dat er geen gegevens zijn die suggereren dat praten in je slaap voorspellend van aard is.
Ook je grootste geheim zul je niet onthullen tijdens je slaap. Vroeger ging er nog wel eens een apart verhaal rond. Er werd dan gezegd: ‘wacht gewoon tot je partner slaapt en stel een aantal vragen. Zo ontdek je vanzelf wat er aan de hand is.’ Maar slaapprater … geen paniek! Dat gebeurt dus echt niet. Het is zelfs beter om geen vragen te stellen. De slaapprater kan hierdoor wat agressief gaan worden. Praat jij in je slaap? Waarschuw dan alvast je partner maar 🙂
Wat is somniloquy?
Misschien ben je deze term wel eens tegengekomen. Het is de wetenschappelijke term voor ‘praten in de slaap’. Somniloquy is een slaapstoornis die veel voorkomt en vrij onschuldig is. Soms kan het echter de slaap verstoren. Niet alleen bij de slaapprater zelf, maar ook bij de partner. In dat soort gevallen is het verstandig deze aandoening serieus te nemen. Helemaal als het ook nog gepaard gaat met andere slaapstoornissen, zoals bijvoorbeeld slaapapneu.
Somniloquy kan voorkomen tijdens verschillende fases in je slaap. Als je in een lichte slaap bent, zijn de woorden die je uitspreekt meestal nog wel te begrijpen. Tijdens een diepe slaap of tijdens je Remslaap neemt het meer een vorm van wat gekreun aan. Meestal heb je het niet door dat je praat in je slaap, je stem en het soort taal dat je gebruikt kan dan ook anders klinken dan overdag.
Je kunt over allerlei dingen praten. Sommige mensen voeren hele gesprekken met een onbekende, terwijl anderen vloeken, een paar willekeurige woorden uitspreken of een volslagen gebrabbel hebben dat helemaal nergens op slaat. Slaappraters kunnen fluisteren of schreeuwen. In de meeste gevallen duurt een ‘sessie slaappraten’ maximaal ongeveer 30 seconden.
Hoewel het lichamelijk niet schadelijk is, kan praten in je slaap wel schaamte opleveren. Daarnaast kan het ergernis opwekken bij je partner, een huisgenoot of als je eens moet slapen in een grote groep. Hierdoor zijn sommige slaappraters bang om ergens anders te slapen en kan slapeloosheid optreden wanneer ze in de buurt van een persoon slapen.
Welke mensen praten in hun slaap?
Tijdens je slaap wat praten komt best heel vaak voor. Vooral bij jonge kinderen. Ongeveer de helft van alle kinderen onder de tien jaar praten in hun slaap. Met het stijgen van de leeftijd verdwijnt ook meestal het praten in de slaap. Dit zie je ook bij andere slaapproblemen zoals bedplassen en slaapwandelen. Je zou kunnen zeggen dat een kind er overheen groeit. Bij volwassenen is het nog maar 5% die regelmatig in hun slaap praten. Hoewel er bij kinderen geen verschil is en dus net zoveel jongens als meisjes praten in hun slaap, zie je dat bij volwassenen het meestal de mannen zijn die slaappraten.
Oorzaken van praten in je slaap
Onderzoekers weten nog steeds niet goed waarom we in onze slaap wel eens praten. Het kan in bepaalde families meer voorkomen, maar het kan ook verband houden met een psychische stoornis. Er zijn een aantal factoren die de kans op praten in je slaap vergroten. Dit zijn onder andere:
- Stress
- Slaaptekort
- Slaperigheid overdag
- Koorts
- Alcohol
- Medicijnen
- Middelenmisbruik
- Depressie
Slaappraten komt vaak voor in combinatie met andere slaapstoornissen. Je kunt hierbij denken aan nachtmerries, verwardheid, slaapapneu en remslaapgedragsstoornis. In zeldzame gevallen heeft een volwassen slaapprater een psychiatrische stoornis of een nachtelijke aanval. Slaappraten geassocieerd met psychische of medische ziekte komt vaker voor bij personen ouder dan 25 jaar.
Symptomen van slaappraten
In elke slaapfase is het mogelijk dat je praat in je slaap. Hoe lichter je slaap, hoe beter het verstaanbaar is. In slaapfase 1 en slaapfase 2 kunnen mensen echt hele gesprekken voeren, terwijl in slaapfase 3 en slaapfase 4 dit beperkt kan worden tot wat gekreun en gebrabbel. Meer informatie over de verschillende slaapfases kun je lezen in mijn blog alles over slapen. De symptomen van slaappraten kunnen variëren in ernst en duur.
Criteria ernst:
Mild
Het praten in je slaap vindt minder dan wekelijks plaats.
Matig
Meer dan eens per week praat je in jouw slaap. Het gebeurt nog niet élke nacht. De matige vorm kan een lichte verstoring zijn voor een bedpartner.
Ernstig
Je praat iedere nacht in je slaap en dit kan de slaap van jouw bedpartner behoorlijk onderbreken.
Criteria duur:
Acuut
1 maand of minder
Subacuut
Meer dan 1 maand, maar minder dan 1 jaar
Chronisch
1 jaar of langer
Naast het praten of ander soort uitingen in je slaap, kunnen de volgende symptomen bij slaappraten ook voorkomen:
- Slaapverschrikkingen
- Nachtelijke aanvallen
- Slaapwandelen
- Psychiatrische stoornissen
- Verwarde opwinding
- Remslaapgedragsstoornis
- Obstructief slaapapneu-syndroom
Stoppen met praten in je slaap
Meestal komt iemand anders erachter dat je praat in je slaap. Veel mensen voelen zich daar niet gemakkelijk onder en vragen zich af hoe je kan stoppen met praten in je slaap. Naast een eventueel schaamtegevoel vinden zij het ook vervelend voor hun partner. Er zijn een aantal manier om je slaapkamer wat stiller te maken.
Voor de partner:
Koop een stiller matras
Dit klinkt een beetje apart. Maar bepaalde matrassen zijn nou eenmaal stiller dan andere. Als je een lichte slaper bent, kun je het risico op wakker worden verkleinen door een matras te nemen die een goede bewegingsisolatie heeft. Dit is bijvoorbeeld een traagschuim matras of latex matras. Dit soort matrassen helpen bewegingen van je slaappartner te overstemmen.
Zorg voor geluiddempende slaapproducten
Witte ruis wordt al jaren gebruikt als slaapmiddel. Je kunt een machine kopen of een app op je mobiele telefoon installeren. Zo’n machine met witte ruis genereert hoge statische ruis of witte ruis, die bestaat uit willekeurige frequenties. Ze zijn compact van vorm en kunnen gemakkelijk op de vloer of het nachtkastje worden gezet. Deze slaaphulp kun je heel eenvoudig bij bol.com bestellen.
Natuurlijk kun je ook voor een eenvoudiger hulpmiddel gaan. Er zijn tegenwoordige speciale oordopjes voor mensen die een snurkende partner hebben. Deze zijn natuurlijk ook zeer geschikt voor partners met een slaapprater. De oordopjes hebben een speciaal filter. Hierdoor wordt het geluid van het praten gedempt, maar hoor je nog wel de wekker. De Alpine SleepSoft kun je eveneens bij bol.com bestellen.
Voor de slaapprater:
4 tips om te stoppen met praten in je slaap
1- Stress verminderen
Praten in je slaap kan veroorzaakt worden door stress. Het is dus belangrijk dat je deze stress gaat aanpakken. Dat is sowieso voor je algehele gezondheid ook veel beter. Probeer voordat je gaat slapen eens stressverlagende activiteiten. Hierbij kun je denken aan lichte yoga, slaapmeditatie, diepe ademhalingsoefeningen of ontspanningstechnieken. Als je met minder stress (of angst) naar bed gaat, zul je veel comfortabeler slapen. Hierdoor zal het praten in je slaap ook verminderen of zelfs stoppen.
2- Geen drugs en alcohol
Drugs en alcohol hebben een slechte invloed op je slaapkwaliteit. Daarnaast zijn ook deze producten niet goed voor je algehele gezondheid. Probeer ze echt te vermijden, je zult merken dat het slaappraten afneemt. Er is namelijk wel degelijk een verband tussen drugs, alcohol en praten in je slaap.
3- Zorg voor een goede slaaphygiëne
Slaappraten is gekoppeld aan slaaptekort. Het is dus zeer belangrijk dat je voldoende slaap krijgt. Het liefst iedere nacht 7 – 9 uur. Het is belangrijk om regelmaat in je bedtijden aan te houden. Ga dus iedere dag op hetzelfde tijdstip naar bed en sta op hetzelfde tijdstip op. Doe dit consequent, dus ook in het weekend of in een vakantie. Met een vast slaapritme voorkom je slaapproblemen. Zorg daarnaast voor een donkere en koele slaapkamer.
4- Eten en drinken voor de nacht
Eet geen zware maaltijden vlak voordat je gaat slapen. Ook is het verstandig om koolzuurhoudende dranken of dranken met cafeïne te vermijden. Eten en drinken vlak voor het slapengaan heeft invloed op de kwaliteit van je slaap en kan ervoor zorgen dat je meer praat in je slaap.
Is behandeling nodig?
Over het algemeen is praten in je slaap vrij onschuldig en is er dus ook geen behandeling nodig. Is het echter ernstig of speelt het zich al een langere periode af, neem dan contact op met je huisarts. Er zijn namelijk een aantal gevallen waarin slaappraten op een groter probleem kan duiden. Dit zijn:
Remslaapgedragsstoornis (RBD)
Dit is een stoornis waarbij mensen gewelddadig schoppen, slaan of schreeuwen tijdens hun dromen. In een normale Remslaap zorgen je hersenen ervoor dat je spieren verlammen. Dit voorkomt dat je jouw dromen fysiek uitvoert en jezelf (of je partner) mogelijk pijn doet. Mensen met een remslaapgedragsstoornis ervaren deze spierverlamming niet en kunnen daarom hun dromen waarmaken. Ze doen hierbij soms zichzelf of hun partner pijn.
Nachtelijke aanvallen
Minder dan 7% van de kinderen en 1% van de volwassenen ervaren nachtelijke aanvallen. Tijdens zo’n aanval word je plotseling wakker door een schok op je zenuwstelsel. Je bent angstig en verward, hebt een snelle hartslag en zweet behoorlijk. Dit soort aanvallen worden vaak verward met nachtmerries. In tegenstelling tot nachtmerries gaat het echter om motorische activiteit (rechtop zitten en staan). Bij nachtmerries doe je dit doorgaans niet. Een ander verschil is dat je nachtmerries nog wel eens herinner, nachtelijke aanvallen (meestal) niet. Net als bij de remslaapgedragsstoornis schreeuwen en schoppen mensen tijdens zo’n nachtelijke aanval.
Twee andere gerelateerde aandoeningen aan slaappraten zijn slaapwandelen en nachtelijke slaapgerelateerde eetstoornis. Tijdens de nachtelijke uren eet of wandelt een persoon tijdens zijn of haar slaap. De volgende dag herinneren zij zich dit niet meer.
Maar ook als het slaappraten niet te wijten is aan een slaapstoornis, is het mogelijk je huisarts om raad te vragen. Soms komt het slaappraten plotseling op of komt het zo vaak voor dat het je bed- of huisgenoten stoort. Een arts kan altijd een onderliggende kwestie diagnosticeren, zoals emotionele stress of middelenmisbruik.
Praten in je slaap app
Niet iedereen heeft een partner of huisgenoten die ontdekken dat je praat in je slaap (of daar zelf veel last van hebben). Misschien heb je wel eens je twijfels of jij dit ook doet of heeft iemand in het verleden het eens tegen je gezegd. Er is een handige manier om erachter te komen of jij ook praat tijdens je slaap. Snurkapps nemen geluiden op terwijl je slaapt. Je kunt deze dus ook gebruiken om te checken of je praat in je slaap. Zo’n app merkt op wanneer er ’s nachts geluiden optreden en neemt deze dan op.
Een dergelijke app is Sleep Talk Recorder. Je kunt deze hier gratis downloaden >>
Tot slot …
Praten in je slaap is niet gek. Het kan iedereen overkomen, alhoewel kinderen en mannen er meer last van hebben. Natuurlijk kan het een soort van schaamtegevoel opleveren, maar bedenk goed dat je nooit waarheden vertelt. Meestal zijn het onsamenhangende stukje tekst, losse woorden of wat gebrabbel of gekreun.
Slaappraten is niet gevaarlijk, maar kan wel heel hinderlijk zijn voor je partner of andere huisgenoten. Het is in eerste instantie dan ook niet nodig hiervoor een huisarts te raadplegen. Mocht jouw partner echter slaaptekort krijgen door jouw nachtelijke conversaties, dan is het verstandig om actie te gaan ondernemen.
Met een milde vorm kun je vaak zelf voor oplossingen zorgen. Denk aan de witte ruis of de oordopjes. Bij een ernstige vorm kun je beter professionele hulp inschakelen. Naast dat het heel hinderlijk voor je partner is, kan er bij jou een onderliggend probleem zijn waardoor je (veel) praat in je slaap. Dit kunnen slaapstoornissen zijn (waarbij een behandeling aanbevolen is) of factoren zoals: stress, drugs- en alcoholgebruik, slaaptekort, medicijngebruik, koorts, middelenmisbruik of een depressie.
Bronnen
National Sleep Foundation
Tuck
https://www.sleepfoundation.org/articles/sleep-talking
https://www.tuck.com/talking-in-sleep/