Slaap je slecht en vind je dat vallen onder slaapproblemen? Of is er meer aan de hand en heb je wellicht last van een slaapstoornis? Best lastige vragen, waar je niet altijd meteen een antwoord op hebt. De meeste volwassenen maken wel eens periodes door in hun leven waarbij het slapen minder goed lukt. Maar als het een chronisch probeem gaat worden, is het verstandig actie te gaan ondernemen.
Veel mensen denken namelijk met 6 – 7 uur slaap wel weer klaar te zijn voor een nieuwe dag. Toch heeft het overgrote deel 8 uur nodig om weer helemaal uitgerust te zijn. Een langere periode slecht slapen kan voor allerlei gezondheidsproblemen zorgen. Bovendien ligt het gevaar op de loer dat je in een vicieuze cirkel terecht komt. Mensen die slaapproblemen hebben, gaan vaak elke avond met dezelfde gedachten naar bed. ‘O jee … wat als ik weer niet kan slapen?’
Kenmerken van slaapproblemen
Ik denk dat je niet snel toe zou geven aan je slaapproblemen. Wij mensen hebben toch vaak nog iets over ons van: “Niet zeuren, maar doorgaan. Iedereen slaapt wel eens minder, volgende week is het vast weer over.“ Maar helaas is dat niet altijd het geval. Hieronder tref je een lijstje aan van kenmerken bij slaapproblemen. Misschien herken jij jezelf hier wel in.
- Je vindt het lastig om overdag te focussen
- Je wordt te vroeg wakker in de ochtend
- Je hebt geregeld hoofdpijn
- Je bent prikkelbaar
- Je voelt je overdag vermoeid
- Je ligt een groot deel van de nacht wakker of slaapt maar een paar uurtjes
- Je ervaart overdag weinig energie
- Je hebt donkere kringen onder je ogen
Bij slaapproblemen is het verstandig om te proberen de oorzaak hiervan te achterhalen. Soms is dat vrij eenvoudig, soms vergt dat wat meer tijd of onderzoek.
Wat veroorzaakt jouw slaapprobleem?
Heb jij het idee dat je inderdaad een slaapprobleem hebt, dan wil je natuurlijk weten waar dat vandaan komt. Er zijn een heel aantal redenen voor slapeloosheid. Hieronder vallen bijvoorbeeld je slaapgewoontes, levensstijlkeuzes en medische aandoeningen. Soms is de oorzaak klein en kun je het prima zelf oplossen, soms is het nodig om medische hulp in te schakelen. Zelf heb ik door de ziekte van Lyme een heel lange periode zeer slecht geslapen. Dit kon ik voor een groot deel zelf oplossen door onder andere heel erg op mijn voeding te gaan letten. Maar de aandoening is te complex om daar geen medische hulp voor in te schakelen. Ga bij twijfel daarom altijd naar je huisarts.
Wat kun je zelf doen aan je slaapprobleem?
Gelukkig zijn er nog heel veel dingen die je kunt doen om je slaapprobleem op te lossen. Heb jij geen ziekte of medische aandoening? Neem dan eens je leefpatroon goed onder de loep. Er zijn namelijk een aantal factoren die jouw slaap negatief kunnen beïnvloeden. Dit zijn:
- Te veel actie vlak voordat je naar bed gaat. Denk hierbij aan televisie, gamen, laptop of mobiel. Maar ook spelen of sporten.
- Te veel cafeïne gebruiken
- Geluidsoverlast
- Geen comfortabele slaapkamer
- Een gevoel van opwinding
- Te veel overdag slapen
- Te weinig buiten komen; dus gebrek aan blootstelling zonlicht
Met deze factoren kun je gemakkelijk zelf aan de slag gaan. Ik raad het je dan ook zeker aan, het kost je niks en kan je heel veel opleveren. Je hoeft echt niet alles gelijk aan te pakken. Doe het stapje voor stapje en misschien ontdek je op een gegeven moment wel wat de ergste trigger voor jou is.
Helaas zijn er ook zaken waar je minder goed invloed op hebt. Sommige mensen krijgen slaapproblemen door een jetlag, door lichamelijke pijn of voorgeschreven medicijnen. Maar ook stress, zorgen, een depressie of een hoge druk op het werk kan je slaap beïnvloeden. Ik snap dat deze factoren moeilijker aan te pakken zijn, maar ga er wel voor. Desnoods met professionele begeleiding. Als jij van je slaapproblemen af kunt komen, zul je merken dat je gehele gevoel van welzijn enorm omhoog gaat. Lichaam en geest zullen weer sterker worden, en dat is net nodig om lichamelijke en geestelijke ongemakken de baas te worden.
Als laatste heb je nog een groep mensen die slaapproblemen hebben door een slaapstoornis. De drie meest bekende slaapstoornissen zijn: slaapapneu, rusteloze benen syndroom en vertraagde slaapfase stoornis.
Drie slaapstoornissen uitgelicht
Kort samengevat zijn dit de drie meest bekende slaapstoornissen: (ik behandel iedere slaapstoornis apart in een blog)
Obstructieve slaapapneu
Bij deze aandoening (1) zijn de bovenste luchtwegen verstopt. In de nacht kunnen hierdoor onderbrekingen in de ademhaling ontstaan. Je kunt hier heel plotseling van wakker worden, vaak met een soort verstikkend geluid. Bij deze aandoening komt snurken zeer vaak voor.
Hier lees je uitgebreide informatie over obstructieve slaapapneu >>
Rusteloze benen syndroom
Deze aandoening (2) kan ook zeker leiden tot slaapproblemen. Het zorgt namelijk voor een heel ongemakkelijk gevoel in je benen, zoals tintelingen of pijn. Dit gevoel zorgt ervoor dat je steeds je benen wilt bewegen. Omdat dit ook zo is tijdens het rusten, kan het je slaap erg onderbreken.
Hier lees je uitgebreide informatie over het rusteloze benen syndroom >>
Vertraagde slaapfasesyndroom
Ook deze aandoening (3) kan je slaap beïnvloeden. Er treedt een vertraging op in je 24- uurs slaapcyclus en waakzaamheid. Hierbij kan het voorkomen dat je je niet slaperig voelt of dat je tot het midden van de nacht in slaap valt. Zo’n slaapcyclus maakt het moeilijk om ’s ochtends vroeg wakker te worden en zorgt overdag voor vermoeidheid.
Hier lees je uitgebreide informatie over het vertraagde slaapfasesyndroom >>
Hoe worden slaapstoornissen gediagnosticeerd?
Als jouw slaapprobleem niet overgaat en het echt de kwaliteit van je leven vermindert, is het heel verstandig om naar je huisarts te gaan. Een arts kan proberen de onderliggende oorzaak van je slapeloosheid te vinden. Hij of zij zal vragen stellen over je slaappatroon en een lichamelijk onderzoek doen.
Een handige tip: neem altijd een overzicht mee van vrij verkrijgbare producten die je gebruikt. Je huisarts kan zelf inzien of je eventueel medicijnen gebruikt, maar weet natuurlijk niet of jij daarnaast kruidensupplementen gebruikt. Soms kunnen deze namelijk voor een overstimulatie zorgen en de slaap verstoren als je ze vlak voor het slapen gaat inneemt. Melatonine is zo’n natuurlijk slaapmiddel wat je echt uren voor het slapen gaan al in moet nemen (dit in tegenstelling tot wat er vaak op de verpakking staat).
Natuurlijk is het ook heel belangrijk dat je eerlijk bent tegen je huisarts. Vertel het dus gerust als je nog andere problemen ervaart. Een depressie, angst of chronische pijn kan namelijk ook het vermogen om goed te slapen beïnvloeden.
Vaak adviseert een huisarts om een slaapdagboek bij te gaan houden. Hierdoor krijgt hij of zij een mooi inzicht in je slaappatroon en is soms de oorzaak van de slapeloosheid te achterhalen. Je zou daar zelfs nu al mee kunnen beginnen. Dan heb je dat alvast bij je tijdens het consult bij de huisarts.
Een slaapdagboek bijhouden
Wat zet je allemaal in een slaapdagboek?
- Tijdstip van naar bed gaan
- Tijdstip van opstaan
- Hoeveel voedsel en drankjes per dag
- Humeur
- Eventuele medicijnen
- Activiteitenniveau
- Kwaliteit van slaap
Het is erg handig om je gegevens allemaal bij elkaar te houden. Als je met briefjes gaat werken raak je eerder wat kwijt en zul je merken dat het allemaal heel onoverzichtelijk wordt. Dit handige invulboek zal een prachtig hulpmiddel voor jou zijn. Zo heb je alle informatie in één klap bij de hand. Hieraan werken kan een heel positief gevoel geven.
Behandelingsopties voor slaapstoornissen
Er zijn gerust genoeg mogelijkheden om je slaapproblemen aan te pakken. Sommige kun je zelf, andere wellicht met hulp van een deskundige. De drie belangrijkste punten zijn:
- Veranderingen in levensstijl
- Natuurlijke slaapmiddelen
- Behandeling van de onderliggende aandoening
Veranderingen in levensstijl zijn goed zelf te doen. Denk bijvoorbeeld aan alcohol of cafeïne. Probeer dit gewoon een aantal uren voor het slapen gaan te vermijden. Ga ook niet te lang overdag slapen. Mensen die moe zijn hebben de neiging om overdag slaap in te gaan halen. Beperk het tot ongeveer 30 minuten. Verder kun je de slaapkamer donker en koel houden en stimulerende activiteiten voor het slapen gaan vermijden. En ontspan vooral voordat je naar bed gaat. Luister bijvoorbeeld naar rustgevende muziek of neem een warm bad.
Het natuurlijke slaapmiddel melatonine zou je ook kunnen helpen om beter te slapen. Mits je het goed gebruikt. In het blog Melatonine voor een betere nachtrust staat duidelijk omschreven wat melatonine is, wat het met je doet en hoe je het gebruikt. Ook met het gebruik van dit supplement blijft het belangrijk dat je een regelmatig slaapschema aanhoudt.
Soms is een medische aandoening de oorzaak van je slaapprobleem. Het is goed om dan contact op te nemen met een arts. Jouw slaap kan bijvoorbeeld beïnvloed worden door een depressie of angststoornis. De arts kan dan een anti-angst of antidepressivum voorschrijven waardoor je beter kunt omgaan met je zorgen, stress of gevoelens van hopeloosheid. Dit kan resulteren in een betere slaap.
Tot slot …
Het is belangrijk om slaapproblemen altijd te behandelen. Chronische slaapproblemen hebben namelijk gegarandeerd invloed op je kwaliteit van leven. Slechte slaapkwaliteit kan je reactievermogen verminderen. Dit verhoogt uiteraard het risico op een ongeval. Daarnaast kan het je prestaties op het werk of op school verminderen en je immuunsysteem verzwakken. Een verzwakt immuunsysteem zorgt ervoor dat je vaker verkouden en ziek bent. Geef dus nooit de moed op, slaapproblemen kunnen écht aangepakt worden.
Het e-book “20 tips om snel in slaap te vallen” kun je hier GRATIS downloaden! >>>
Bronnen:
Healthline Media
1 https://www.healthline.com/health/sleep/obstructive-sleep-apnea
2 https://www.healthline.com/health/restless-leg-syndrome
3 https://www.healthline.com/health/sleep-deprivation/delayed-sleep-phase-syndrome