Ben jij ook wel eens gillend en in paniek wakker geworden? Stond het zweet op je voorhoofd en trilde je enorm? Grote kans dat je een nachtmerrie had.
Nachtmerries zijn dromen die heel eng of verontrustend zijn. Ze hebben vaak een afschuwelijke inhoud en intens negatieve emoties. Meestal heb je het idee dat iemand achter je aan zit, val je heel erg, voel je je verloren of zit je vast. Deze thema’s variëren sterk van persoon tot persoon. Tijdens een nachtmerrie kunnen er tal van emoties ontstaan. Hierbij kun je denken aan angst, woede, droefheid en schuld.
Deze emoties kun je zelfs blijven ervaren na het wakker worden. Dit geeft een heel akelig en onbestemd gevoel.
Nachtmerrie
Mensen van alle leeftijden kunnen last hebben van nachtmerries. Ze komen echter vaker voor bij kinderen, vooral bij kinderen jonger dan tien jaar. Meestal hebben meisjes vaker last van een nachtmerrie dan jongens. Het lijkt een onderdeel te zijn van de normale ontwikkeling. Vaak gaat het over naarmate het kind ouder wordt. In de meeste gevallen is het geen symptoom van een onderliggende medische aandoening of psychische stoornis.
Als je heel vaak last hebt van nachtmerries kan dat echter wel een probleem worden. Het kan gebeuren dat jouw slaappatroon onderbroken wordt, wat kan leiden tot slapeloosheid. Je zult merken dat je overdag moeite krijgt met functioneren. In dit geval is het verstandig om contact op te nemen met je huisarts. Samen met hem of haar kun je bespreken hoe om te gaan met de nachtmerries.
Hoe ontstaan nachtmerries?
Er zijn heel wat factoren die ervoor kunnen zorgen dat je een nachtmerrie krijgt. Hieronder zie je een lijst met de meest bekende oorzaken voor het ontstaan van een nachtmerrie:
- Stress, angst of depressie
- Enge films, boeken of videogames
- Ziekte of koorts
- Alcohol- of drugsmisbruik
- Snacken vlak voor het slapengaan
- Vrij verkrijgbare slaapmiddelen
- Medicijnen; waaronder antidepressiva, verdovende middelen en barbituraten
- Afkicken van slaappillen of verdovende pijnstillers
- Slaapapneu: dit is een aandoening waarbij je ademhaling tijdens je slaap wordt onderbroken
- Narcolepsie: dit is een slaapstoornis waarbij je gedurende de dag extreem slaperig bent en zomaar in slaap kunt vallen
- Nachtmerriestoornis; een slaapstoornis gekenmerkt door frequente nachtmerries
- Post traumatisch stress syndroom (PTSS): dit is een angststoornis die zich vaak ontwikkelt na het zien of ervaren van een traumatische gebeurtenis, zoals een moord, verkrachting of overval
Enge dromen door stress
Iedereen heeft wel eens een enge droom. Is deze heel heftig, dan spreek je van een nachtmerrie. Kinderen slapen meestal door een nachtmerrie heen en weten zich de volgende ochtend ook meestal niets meer te herinneren. Soms hebben ze de neiging om tijdens een nachtmerrie in bed te plassen. Gelukkig stoppen die hele enge dromen zodra ze in de puberteit komen. Volwassenen daarentegen kunnen veel vaker hun nachtmerries herinneren. Zij hebben meestal last van enge dromen in tijden van stress. Als je merkt dat dit bij jou ook het geval is, is het heel belangrijk om je stress aan te pakken. Probeer sowieso met een ontspannen gevoel naar bed te gaan. Hiervoor kun je heel goed slaapmeditatie inzetten. Slaapmeditatie is een soort training waarbij je leert om meer in het moment te zijn. Tijdens stress zit je vaak veel te veel in je hoofd en houden allerlei gedachten en zorgen je onrustig. Als je met zo’n gevoel gaat slapen, zul je merken dat je gevoeliger bent voor nachtmerries.
Dromen hebben impact. Dan maakt het niet uit wie of wat je bent. Een stoere kerel kan helemaal van slag zijn van een heel nare nachtmerrie, vrouwen kunnen de hele dag van slag zijn na een ongemakkelijke droom over een collega. Soms is het fijn om te weten wat je droom betekent én wat je ervan kunt leren. Bas Klinkhamer is droomspecialist en heeft in 2009 meegewerkt aan een televisieprogramma waarin hij dromen uitlegde. Zijn boek ‘Dromen & Nachtmerries’ is erg populair en geeft veel bruikbare handvatten om je dromen beter te begrijpen. Je kunt het via onderstaande link bestellen bij bol.com.
Slaaponderzoek ziekenhuis
Het is dus heel gewoon dat kinderen en volwassenen af en toe eens last hebben van nachtmerries. Normaal gesproken hoef je dus ook geen actie te ondernemen. Doe dit wel als de nachtmerries al een hele tijd duren, het je slaappatroon verstoord en je overdag niet meer goed kunt functioneren. Je huisarts zal verschillende vragen stellen over het gebruik van stimulerende middelen, zoals cafeïne, alcohol en bepaalde illegale drugs. Tevens zal hij of zij vragen welke vrij verkrijgbare medicijnen en supplementen je gebruikt. Het kan zijn dat een nieuw medicijn je nachtmerries veroorzaakt. Als je dit denkt, vraag dan aan je huisarts of hier een alternatief voor is.
Er zijn geen specifieke tests voor het diagnosticeren van nachtmerries. In ernstige gevallen kan je huisarts een slaaponderzoek adviseren. Tijdens zo’n slaaponderzoek zal je een nacht door moeten brengen in het ziekenhuis. Met verschillende sensoren worden er dan diverse functies bewaakt. Je kunt hierbij denken aan:
- Hartslag
- Ademen
- Hersengolven
- Spierspanning
- Zuurstofniveau in bloed
- Beenbewegingen
- Oogbewegingen
Als er een vermoeden is dat je nachtmerries worden veroorzaakt door een onderliggende aandoening (bijvoorbeeld het post traumatisch stress syndroom) of een ander soort angst, kunnen er andere tests uitgevoerd worden.
Wat helpt tegen nachtmerries?
Meestal is het niet nodig om een behandeling voor nachtmerries te ondergaan. Eventueel onderliggende medische of geestelijke gezondheidsproblemen moeten natuurlijk wel worden aangepakt.
Als jouw nachtmerries ontstaan als gevolg van het post traumatisch stress syndroom (PTSS) kan het bloeddrukmedicijn prazosine helpen tegen nachtmerries. Volgens een studie (1) van de Mayo Clinic helpt dit medicijn bij de behandeling van nachtmerries gerelateerd aan het post traumatisch stress syndroom. Als jouw nachtmerries ontstaan door angst, stress of depressie zal je huisarts stressverminderingstechnieken aanbevelen. In zeldzame gevallen worden medicijnen voor slaapstoornissen geadviseerd.
Zelf kun je ook proberen de frequentie van je nachtmerries te verminderen. Hieronder een aantal punten waar je aan kunt werken:
- Ga minstens drie keer per week sporten
- Vermijd kalmerende middelen
- Beperk de hoeveelheid cafeïne en alcohol die je drinkt
- Leer ontspanningstechnieken; bijvoorbeeld yoga of meditatie voordat je gaat slapen
- Creëer een gezond slaappatroon. Dit betekent dat je elke avond op hetzelfde tijdstip naar bed gaat en elke ochtend op hetzelfde tijdstip opstaat
Nachtmerries kind
Een nachtmerrie is verschrikkelijk, helemaal voor een kind. Sommige kinderen durven ’s avonds zelfs niet meer naar bed omdat zij bang zijn voor weer een nieuwe nachtmerrie. Gelukkig herinneren zij de volgende ochtend vaak de nachtmerrie niet meer. Maar het moment waarop zij gillend wakker worden is natuurlijk heel angstaanjagend. Het is belangrijk dat je als ouder je kind aanmoedigt om over zijn nachtmerrie te praten. Leg vooral goed uit dat de nachtmerrie hen geen pijn kan doen. Er zijn nog meer technieken die je kunt gebruiken:
- Gebruik een nachtlampje en laat de deur van de slaapkamer ’s nachts open
- Creëer een bedtijdroutine en zorg ervoor dat je kind elke avond op dezelfde manier gaat slapen. Bijvoorbeeld: tandenpoetsen, plassen, voorlezen, nog even knuffelen en slapen. Als je elke avond hetzelfde doet, kan dit een gevoel van veiligheid creëren. Je kind is dan ook minder bang om in slaap te vallen
- Laat je kind een droomdagboek bijhouden
- Geef knuffels, extra dekens of andere items voor extra comfort in de nacht
- Laat je kind het einde van de nachtmerrie herschrijven
- Laat je kind met de personages uit de nachtmerrie praten
- Help je kind met diepe ademhalingsoefeningen. Zo leert hij of zij zich goed te ontspannen voor de nacht
Een echte aanrader: Kinderyoga | ontspannende oefeningen en verhaaltjes van Evy Gruyaert.
Dit boek daagt je uit om samen met je kind te gaan bewegen en ontspannen. Met leuke verhaaltjes, speelse illustraties en de mogelijkheid om online filmpjes te bekijken, zorg je ervoor dat jouw kind helemaal klaar is voor de nacht. Inclusief een speciale ademhalingsoefening voor in bed.
Posttraumatisch stress syndroom
Mensen met een post traumatisch stress syndroom hebben geregeld last van nachtmerries over hun trauma. Tijdens zo’n nachtmerrie voelt het alsof je weer midden in de gebeurtenis zit. Je lichaam kan daardoor heel heftig reageren. Zo kun je ontzettend gaan zweten, snel gaan ademen, last hebben van een verhoogde hartslag of heel erg gaan trillen. Als je PTSS hebt, is het heel belangrijk professionele hulp te zoeken. Dit kun je echt niet alleen oplossen. Samen met een behandelaar roep je het trauma weer op en ga je op zoek naar je vermijdingsreacties. Het doel is van je angst afkomen en dat je bepaalde situaties niet meer gaat vermijden. De meest gekozen behandelingen bij het post traumatisch stress syndroom zijn EMDR en cognitieve gedragstherapie. Je zult merken dat naarmate de symptomen van PTSS verminderen, jouw nachtmerries ook gaan afnemen. Hierdoor zul je weer beter gaan slapen wat heel belangrijk is voor een gezond lichaam én gezonde geest.
Tot slot ….
Nachtmerries zijn heel vervelende ervaringen. Meestal komen ze voor bij kinderen en stopt het als ze in de pubertijd komen. Maar ook volwassenen kunnen last hebben van afgrijselijke dromen in de nacht. Vaak ervaren zij dit in tijden van stress. Maar hoe vervelend het ook is, een nachtmerrie is niet gevaarlijk voor je gezondheid. Mocht je echter heel vaak last hebben van nachtmerries en lijdt jouw nachtrust en functioneren overdag daaronder? Dan is het verstandig om een huisarts te bezoeken. Het kan zijn dat er een onderliggend medisch of geestelijk probleem is.
Het e-book “20 tips om snel in slaap te vallen” kun je hier GRATIS downloaden! >>>
Bronnen:
Mayo Clinic