Je hart klopt elke dag duizenden keren zonder dat je erbij stilstaat. Toch zegt de snelheid waarmee het klopt veel over je gezondheid. De hartslag in rust, het aantal slagen per minuut wanneer je volledig ontspannen bent, is een belangrijke graadmeter voor je conditie, stressniveau en herstel. In deze blog lees je wat een normale rusthartslag is, wanneer die te hoog of te laag wordt, en wat je zelf kunt doen om je hartslag in rust te verbeteren.
Wat is je hartslag in rust?
Je hartslag in rust is het aantal hartslagen per minuut (BPM) wanneer je lichaam niet actief is. Dit is het moment waarop je hart het rustigst klopt, meestal ’s ochtends voor het opstaan. De gemiddelde rusthartslag bij volwassenen ligt tussen de 60 en 80 slagen per minuut.
Bij goed getrainde sporters kan dit lager zijn, soms zelfs rond de 45 BPM. Een lage rusthartslag betekent dat het hart krachtig genoeg pompt om met minder slagen voldoende bloed rond te pompen. Dat wordt meestal gezien als een teken van een goede conditie.
Een hogere hartslag in rust kan juist wijzen op stress, onvoldoende slaap, overtraining of een slechte lichamelijke conditie. Daarom is het belangrijk om niet alleen te kijken naar het cijfer, maar ook naar wat er in je lichaam gebeurt.
Wat is een normale hartslag in rust?
Een normale hartslag in rust verschilt per persoon. Leeftijd, geslacht, gezondheid en activiteit spelen allemaal een rol. Gemiddeld kun je de volgende richtlijnen aanhouden:
Volwassenen: 60 – 80 BPM
Vrouwen: vaak iets hoger (65 – 85 BPM)
Mannen: meestal iets lager (55 – 75 BPM)
Kinderen: 70 – 100 BPM
Ouderen: 70 – 90 BPM
Een gezonde hartslag in rust past bij je lichaam en levensstijl. Belangrijker dan het getal is de regelmaat: een rusthartslag die in korte tijd stijgt of schommelt kan wijzen op spanning, vermoeidheid of lichamelijke belasting.
Wanneer is een hartslag in rust te hoog?
Een hoge hartslag in rust (boven 90 BPM) kan verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende zijn stress, koorts, cafeïne, roken, medicatie of te weinig slaap. Ook een te hoge lichaamstemperatuur of uitdroging kunnen je hartslag tijdelijk verhogen.
Blijft je hartslag structureel hoog, dan is het verstandig dit te bespreken met een arts. Een langdurig verhoogde hartslag in rust belast het hart en verhoogt de kans op hart- en vaatziekten. Een hoge hartslag in rust bij vrouwen komt vaker voor dan bij mannen, vooral tijdens de menstruatiecyclus of bij hormonale veranderingen. Het lichaam reageert dan sterker op prikkels, wat het hartritme licht verhoogt.
Wanneer is een hartslag in rust te laag?
Een lage hartslag in rust (onder 50 BPM) wordt bradycardie genoemd. Dit komt vaak voor bij sporters of mensen die veel bewegen. Hun hart is efficiënter geworden en hoeft minder vaak te slaan om dezelfde hoeveelheid bloed rond te pompen.
Bij niet-sporters kan een te lage hartslag echter wijzen op schildklierproblemen, medicatie-effecten of hartritmestoornissen. Klachten zoals duizeligheid, flauwvallen of vermoeidheid kunnen signalen zijn dat het hart te langzaam werkt. Een lage hartslag hoeft dus niet altijd slecht te zijn, maar het is belangrijk om te weten wat de oorzaak is.
Welke hartslag in rust is gevaarlijk?
Een gevaarlijk hoge hartslag in rust ligt meestal boven de 100 BPM, vooral als dit langere tijd aanhoudt. Het hart moet dan te hard werken, ook wanneer je stilzit of rust.
Een te lage hartslag (onder de 40 BPM) kan eveneens gevaarlijk zijn, omdat het hart dan mogelijk te weinig bloed en zuurstof naar de hersenen pompt. Beide situaties vragen medische controle, zeker wanneer je daarbij klachten ervaart zoals kortademigheid, duizeligheid of pijn op de borst. Een gezonde balans ligt dus tussen 50 en 90 BPM, afhankelijk van je leeftijd, fitheid en leefstijl.
Wat beïnvloedt je hartslag in rust?
Je hartslag in rust wordt door veel factoren bepaald. Slaap, stress, voeding en beweging spelen allemaal een rol. Slechte nachtrust of langdurige spanning verhoogt je hartslag. Ook cafeïne, alcohol en suiker zorgen voor tijdelijke pieken.
Regelmatige lichaamsbeweging en voldoende slaap helpen juist om je hartslag te verlagen. Wie goed slaapt en ontspant, stimuleert de werking van het parasympatische zenuwstelsel, het deel van je zenuwstelsel dat rust brengt in het lichaam. Bij mensen met een onregelmatig slaappatroon is vaak te zien dat hun hartslag in rust stijgt. Daarom is er een duidelijke link tussen goede nachtrust en hartgezondheid.
Hoe kun je je hartslag in rust verbeteren?
Een gezonde hartslag in rust krijg je niet door één verandering, maar door een combinatie van gezonde gewoontes.
Deze stappen helpen:
Zorg voor voldoende slaap en regelmaat
Beweeg dagelijks, bij voorkeur minimaal 30 minuten
Adem diep en rustig om spanning te verminderen
Eet gebalanceerd met voldoende mineralen, zoals magnesium en kalium
Door rustmomenten in te bouwen, verminder je stresshormonen zoals adrenaline en cortisol. Dat verlaagt automatisch je hartslag.
Ook ademhalingsoefeningen kunnen helpen. Door bewust langzaam te ademen (bijvoorbeeld 6 ademhalingen per minuut) activeer je het zenuwstelsel dat zorgt voor herstel.
Conclusie: je hartslag in rust vertelt meer dan je denkt
Je hartslag in rust is een directe weerspiegeling van je gezondheid. Een te hoge of te lage waarde kan wijzen op stress, vermoeidheid of lichamelijke belasting. Door aandacht te besteden aan slaap, voeding en beweging, kun je jouw hartslag in rust verbeteren en je algehele welzijn versterken. Bij Slapenisgoed.nl leggen we de verbinding tussen slaapkwaliteit en lichamelijke rust. Want een rustige hartslag begint bij een lichaam dat echt tot rust mag komen.
Het gratis e-book "20 Bewezen Slaaptips"
