Iedereen heeft wel eens van die nachten dat je er opeens uit moet om te plassen. Voor niemand is dat echt prettig. Je moet je warme bed uit en half slapend op weg naar het toilet. Vooral als deze beneden is, kan deze nachtelijke wandeling je behoorlijk uit je slaap halen. Eenmaal weer in bed vallen de meeste mensen gelukkig weer snel in slaap.
Maar wat als je twee of meer keer per nacht eruit moet voor een toiletbezoek? Komt dit bekend voor en moet jij veel plassen ’s nachts? Lees dan vooral verder. Bij meer dan twee keer plassen in de nacht, heb je mogelijk nocturie (of nycturie). Naast dat het jouw slaap verstoort, kan het ook een teken zijn van een onderliggende medische aandoening.
Nycturie betekenis
Nycturie is de medische term voor overmatig urineren in de nacht. Tijdens je slaap produceert je lichaam minder urine en in een geconcentreerdere vorm. Dit betekent dat de meeste mensen ’s nachts niet hoeven te plassen en dus heerlijk door kunnen slapen. In principe moet je dan ook 6 tot 8 uur ononderbroken kunnen slapen. Nycturie kan al voorkomen vanaf de leeftijd van 30 jaar, maar in de meeste gevallen zie je het bij oudere volwassenen. Oorzaken variëren meestal van leefstijlkeuzes tot medische aandoeningen.
Veel plassen ’s nachts is overigens niet hetzelfde als bedplassen. Bij deze aandoening (enuresis) wordt iemand niet wakker van de drang om te plassen. Een vervelend gevolg is dan uiteraard een nat bed.
Waarom moet ik zo vaak plassen?
Vaak plassen in de nacht heeft meestal te maken met veroudering. Naarmate je ouder wordt, produceert je lichaam minder van het antidiuretisch hormoon. Dit hormoon helpt je vocht vast te houden. Hierdoor ontstaat er dus een verhoogde urineproductie; vooral in de nacht. Daarnaast worden spieren in je blaas na verloop van tijd natuurlijk ook zwakker. Hierdoor wordt het moeilijker om urine in je blaas te houden.
Een andere veel voorkomende oorzaak van vaak plassen kan leefstijlkeuze zijn. Misschien gebruik je overmatig vocht? Bijvoorbeeld alcohol en cafeïnehoudende dranken zijn diuretica. Dit betekent dat het drinken hiervan zorgt voor meer urineproductie. Overmatig gebruik van alcohol of cafeïnehoudende dranken kan er dus toe leiden dat je ’s nachts vaak wakker wordt omdat je moet plassen.
Er kunnen echter ook medische aandoeningen zijn die ervoor zorgen dat je ’s nachts veel moet plassen. De meest bekende aandoeningen zijn:
- Urineweginfectie (*)
- Blaasontsteking (*)
- Overactieve blaas (OAB)
- Blaasverzakking
- Infectie of vergroting van de prostaat
- Tumoren in blaas, prostaat of bekkengebied
- Angst
- Nierinfectie
- Onbehandelde of slecht gecontroleerde diabetes type 1 of 2
- Zwangerschapsdiabetes
- Oedeem of zwelling van de onderbenen
- Obstructieve slaapapneu
- Neurologische aandoeningen. Zoals: MS (multiple sclerose), ziekte van Parkinson of ruggenmergcompressie
Nycturie of overmatig urineren in de nacht komt ook vaak voor bij mensen met orgaanfalen, zoals hart- of leverfalen.
(*) Bij een urineweginfectie of een blaasontsteking ervaar je vaak een brandend gevoel en moet je opeens heel dringend plassen. Dit is gedurende de dag en de nacht. Je dient bij deze infecties behandeld te worden met antibiotica. Heb je een milde vorm, dan kun je ook eerst proberen het zelf op te lossen met een Cranberry Weekkuur. Volgens een studie (1) helpen cranberrycapsules tegen blaasontstekingen. Bij Vitstore.com bestel je snel en gemakkelijk de Vitalize Cranberry D-mannose. Deze 7-daagse kuur heeft hoge dagdoseringen.
Bestel hier een cranberry kuur het voordeligst >>
Shop je liever online bij bol? Bekijk het product dan hier >>
Vaak plassen zwanger
Nycturie kan ook een vroeg symptoom zijn van een heel mooie gebeurtenis. Namelijk een zwangerschap! Veel zwangere vrouwen moeten vaker plassen dan voorheen en ook ’s nachts kan dat behoorlijk je nacht verstoren. Ben je zwanger? Dan kan het zijn dat je hierdoor geregeld je bed uit moet om te plassen. Dit kan zich ontwikkelen aan het begin van je zwangerschap, maar het gebeurt ook later. Je groeiende baarmoeder zal immers steeds meer tegen je blaas drukken.
Ook na je bevalling kun je nog lang last houden van gebroken nachten. Niet alleen door je kleintje, maar ook door je nachtelijk toiletbezoek. Een zwangerschap en bevalling kunnen je blaas- en bekkenbodemspieren verzwakken. Het is belangrijk om na je bevalling verschillende oefeningen te doen om dit gebied weer aan te sterken. Hieronder zie je een YouTube video met heel duidelijke bekkenbodemoefeningen.
’s Nachts plassen medicatie
Bij veel medicijnen kun je bijwerkingen verwachten. Soms is dit mild, soms wat heftiger. Van een aantal medicijnen is bekend dat zij nycturie kunnen veroorzaken. Een heel bekende is diuretica (waterpillen). Dit medicijn wordt voorgeschreven om hoge bloeddruk te behandelen. Door dit medicijn ga je meer plassen en dus meer vocht verliezen. Bij een hoge bloeddruk of hartfalen kun je hiermee je hart ontlasten. Helaas moet je door deze medicatie wel ’s nachts vaker plassen.
Andere medicijnen die ervoor zorgen dat je veel moet plassen ’s nachts zijn:
- Cardiale glycosiden
- Overmatige vitamine D
- Demeclocycline (Declomycin)
- Propoxyfeen
- Lithium
- Fenytoïne (Dilantin)
- Methoxyfluraan
Raadpleeg altijd een arts als je urine verliest of als je zelf geen controle meer hebt over je blaas.
Nachtelijk plassen symptomen
De meeste mensen zijn in staat om ’s nachts 6 tot 8 uur achter elkaar te slapen. Nachtelijk plassen zorgt er echter voor dat je geregeld moet opstaan om naar het toilet te gaan. Als de aandoening vrij ernstig is, kan het zijn dat je wel vijf tot zes keer in de nacht moet plassen. Symptomen kunnen zijn:
- Overproductie van urine
- Te vaak plassen
- Gevoel dat je dringend moet plassen, maar dat je weinig urine produceert
Nachtelijk plassen kan voor problemen zorgen. Als je veel naar het toilet moet, kun je de volgende dag niet uitgerust aan de dag beginnen. Bij ouderen kan nachtelijk plassen ook nog eens de kans op vallen en letsel vergroten.
Wanneer naar de huisarts met plasproblemen?
Als je geregeld ’s nachts uit bed moet om te plassen en dit meer dan twee keer per nacht is, is het verstandig een afspraak te maken bij je huisarts. Hij of zij kan beoordelen of er sprake is van een medische aandoening. Hoogstwaarschijnlijk zal een huisarts je vragen een plasdagboek bij te houden. Voor een snellere behandeling kun je ervoor zorgen dat je deze al bij je hebt tijdens je eerst consult.
Plasdagboek
Waarschijnlijk vraag jij je nu af: ‘Wat zet ik dan in zo’n plasdagboek?’ Je kunt je vasthouden aan de volgende vragen:
- Hoeveel drink je?
- Hoe vaak ga je plassen?
- Wat is je urineproductie?
- Welke medicijnen gebruik je?
- Heb je symptomen van urineweginfecties? (pijn bij het plassen of moeite met plassen)
- Heb je symptomen zoals vermoeidheid?
Naast een lichamelijk onderzoek zal een huisarts ook diverse vragen stellen over jouw toestand. Hierbij kun je denken aan:
- Wanneer begon het nachtelijk plassen?
- Krijg je nog voldoende kwalitatieve slaap?
- Hoe vaak plas je ’s nachts?
- Plas je ook wel eens in bed?
- Is er iets wat het probleem erger maakt?
- Drink je alcohol? Zo ja, hoeveel?
- Drink je cafeïne? Zo ja, hoeveel?
- Plas je veel of een beetje?
- Is de hoeveelheid urine ooit veranderd?
- Heb je nog andere symptomen?
- Heb je een familiegeschiedenis van blaasproblemen of diabetes?
Hoeveel urine per dag
De vraag over je urineproductie vind je misschien wel lastig. Hoeveel urine je per dag produceert is natuurlijk afhankelijk van je vochtinname. Normaal gesproken produceert een gezond persoon in 24 uur circa 1000 tot 1500 ml urine. De meeste urine wordt vroeg in de ochtend geproduceerd. Om je productie bij te houden kun je een oude maatbeker gebruiken.
Deze zet je gedurende 24 uur bij de wc en iedere keer als je moet plassen, plas je eerst in die maatbeker. Nadat je de hoeveelheid ml hebt genoteerd, leeg je de maatbeker in de wc en spoel je deze even om. Op deze manier kun je heel eenvoudig meten hoeveel urine per dag jij produceert. Je kunt ervoor kiezen om dit een aantal dagen te doen, zo krijg je een duidelijk beeld. Noteer ook al deze dagen je vochtinname. Dat is alles wat je drinkt; inclusief koffie en thee.
Hoe voorkom je een overactieve blaas ’s nachts?
Bij een bezoek aan je huisarts zul je verschillende tips krijgen om nachtelijk plassen te voorkomen. Maar zelf kun je hier ook al mee aan de slag. Ten eerste is het belangrijk om bij een overactieve blaas ’s nachts je vochtinname voor het slapengaan te beperken. Stop een paar uur voor bedtijd met drinken, maar zorg ervoor dat je de hele dag door voldoende vocht binnenkrijgt.
Andere veranderingen in levensstijl zijn:
- Dranken met cafeïne en alcohol vermijden
- Middagdutje doen
- Een gezond gewicht behouden (overgewicht kan je blaas belasten)
- Zorgen voor een goede timing bij het gebruik van diuretische medicijnen. Zo hebben ze geen invloed op je nachtelijk urineproductie
Soms is oedeem de oorzaak van frequent nachtelijk plassen. Probeer je benen gedurende de dag wat op te tillen, zo verminder je de zwelling. Doe een middagdutje bijvoorbeeld met je benen omhoog. Compressiekousen kunnen ook helpen om vochtophoping te voorkomen.
Bij bol.com verkopen ze diverse soorten compressiekousen. Onderstaande steunkous is een simpele en makkelijk in gebruik. Door het dragen van deze compressiekousen zullen pijn en zwelling verdwijnen doordat de bloedcirculatie in je benen verbeterd wordt.
Bekijk hier de top 10 compressiekousen van bol.com >>
Omdat ik geen arts ben, zal ik in dit blog niet verder ingaan op onderzoeken of medicijnen voor nycturie. Ik vind het belangrijk dat je weet wat het is, wat je eraan kunt doen en dat je bij heel veel plassen in de nacht een huisarts raadpleegt. Vervolgstappen zijn altijd persoonlijk en je huisarts kan jou hierin het beste begeleiden.
Tot slot …
Veel plassen ’s nachts kan voor een verstoorde slaapcyclus zorgen. Hierdoor kun je last krijgen van slaaptekort, vermoeidheid, slaperigheid en stemmingswisselingen. In deze gevallen is het belangrijk dat je jouw probleem bespreekt met je huisarts. Soms wordt nachtelijk plassen veroorzaakt door een medicijn en kan het helpen om dat medicijn eerder op de dag te nemen.
Je huisarts kan ook onderzoeken of het nachtelijk plassen veroorzaakt wordt door een onderliggend medisch probleem. Een medische behandeling kan ervoor zorgen dag symptomen verbeteren. Ook leefstijlveranderingen kunnen ervoor zorgen dat je ’s nachts minder vaak naar de wc hoeft.
Bronnen:
Leids Universitair Medisch Centrum
Healthline
1 https://www.lumc.nl/over-het-lumc/nieuws/2014/jan-jun/140113114521222/
https://www.healthline.com/health/sleep/excessive-urination-at-night#treatment
https://www.healthline.com/health/urination-excessive-at-night#treatment
https://www.healthline.com/health/overactive-bladder/overactive-bladder-night#treatments
Beeldmateriaal:
Water photo created by jcomp – www.freepik.com