Droom jij ook wel eens dat je ergens voor op de vlucht bent? Dat je hard moet rennen om bij je vijand uit de buurt te blijven? Op dat moment doet jouw lichaam iets bijzonders. Het schakelt zichzelf namelijk uit en vervolgens treedt er een verlamming op. Dat klinkt vreemd of misschien wel eng, maar het is een heel natuurlijke en gezonde reactie. Zonder deze verlamming zou je anders bij iedere droom volop in actie komen en dat kan gevaarlijke situaties opleveren.
Je moet het zien als een soort beschermingsmechanisme van je lichaam. Jij blijft veilig in je bed liggen en rent niet je slaapkamer uit om vervolgens misschien wel van de trap te vallen. Maar wat als het anders gaat? Soms treedt deze verlamming namelijk ook wel eens op als iemand wakker is. Dan spreken we over slaapverlamming. Een slaapstoornis die niet bij veel mensen voorkomt, maar waar je wel behoorlijk van kunt schrikken.
Wat is slaapverlamming?
Bij slaapverlamming verlamt je lichaam zich als je nog wakker bent. Dat klinkt behoorlijk eng, maar is gelukkig niet ernstig. Het komt voor op het moment dat je in je Remslaap valt of als je daar net uitkomt. Je kunt dan een aantal seconden tot maximaal een paar minuten niet bewegen en ook niet praten. Heel veel mensen maken dit één of twee keer in hun leven mee. Maar een kleine groep ervaart dit wel een paar keer per maand of soms zelfs nog iets vaker. Het kan bij alle mensen voorkomen, maar meestal vindt het plaats bij tieners en jonge volwassenen. Soms gaat een slaapverlamming gepaard met hallucinaties en intense angst. Gelukkig kan door deze verlamming geen fysieke schade ontstaan.
De hallucinaties die je kunt ervaren, treden op tijdens de overgang van slapen naar wakker worden. Deze vallen altijd in een van de volgende drie categorieën:
1- Indringer:
Je neemt geluiden waar zoals het openen van deurknoppen of schuifelende voetstappen. Je ziet een schaduwmens of je hebt het gevoel van een dreigende aanwezigheid in je slaapkamer.
2-Incubus: (*)
Je hebt het gevoel dat je gesmoord, gewurgd of seksueel misbruikt wordt door een kwaadaardig wezen. Hierbij ervaar je een gevoel van druk op je borst of heb je ademhalingsproblemen.
3-Motoriek:
Je ervaart een gevoel van vallen, zweven, draaien en vliegen. Maar ook kan zweven over het lichaam voorkomen of een ander soort buitenlichamelijke ervaring.
*In de middeleeuwen werd een mannelijke demon Incubus genoemd. Deze demon zou vrouwen in hun slaap bezoeken. Een gevolg hiervan zou de geboorte van heksen, demonen en misvormd nageslacht zijn. (bron: Wikipedia)
Gelukkig is slaapverlamming altijd kort en zeker niet levensbedreigend. Toch kan je het herinneren als spookachtig en gruwelijk.
Slaapverlamming oorzaak
Tijdens de Remslaap zijn je hersenen zeer actief en komen dus vaak dromen voor. Om ervoor te zorgen dat je jezelf geen pijn doet, ontspant je lichaam zich en bewegen vrijwillige spieren niet. Tijdens een slaapverlamming loopt de overgang van je lichaam naar of van de Remslaap niet synchroon met je hersenen. Je bent dus bij bewustzijn, maar je lichaam blijft in een verlamde slaaptoestand. Het is niet echt duidelijk waarom Remslaap soms kan optreden terwijl jij wakker bent, maar er is wel een verband met de volgende factoren:
- Onvoldoende slaap (slaaptekort of slapeloosheid)
- Op je rug slapen
- Narcolepsie (= langdurige aandoening die ervoor zorgt dat iemand op ongepaste momenten plotseling in slaap valt)
- Genetisch; in bepaalde families komt het vaker voor
- Onregelmatig slaappatroon. Bijvoorbeeld door een jetlag of door werken in nachtdiensten
- Gebruik van bepaalde medicijnen
- Drugsgebruik
Symptomen slaapverlamming
Uiteraard is het belangrijkste symptoom van slaapverlamming dat je je volledig bewust bent van je omgeving, maar dat je tijdelijk niet in staat bent om te bewegen of te praten. Meestal gebeurt dit dus als je wakker wordt, maar het kan ook gebeuren als je in slaap valt. Andere symptomen zijn:
- Moeite hebben met diep ademhalen. Je kunt het gevoel hebben alsof je borst wordt verpletterd of beperkt
- Hoofdpijn, spierpijn en paranoia
- Het gevoel dat er iemand bij je in de kamer is (= hallucinatie). Vaak hebben mensen het idee dat de aanwezige hen kwaad wil doen
- Bang gevoel
- In staat om je ogen te bewegen. Sommige mensen kunnen ze ook openen, maar andere merken dat dat niet lukt
- Een gevoel hebben alsof de dood nadert
- Zweten
Deze symptomen kunnen enkele seconden tot een aantal minuten duren. Hierna is het weer mogelijk om te bewegen en te praten. Toch vinden veel mensen het lastig om daarna weer te gaan slapen. Zij voelen zich onrustig en angstig. Vaak helpt het om even uit bed te gaan. Drink bijvoorbeeld een glaasje water en ga even naar het toilet. Hierdoor zul je minder snel weer een slaapverlamming beleven.
YouTube video over slaapverlamming
Omdat ik zelf geen last heb van slaapverlamming, kan ik niet mijn eigen ervaring met je delen. Toch kan het fijn zijn om van iemand persoonlijk te horen wat het met je doet. Slaapverlamming kan namelijk heel bedreigend of eng zijn. Je voelt je vaak rot en onbegrepen als je jouw ervaring met anderen deelt. Misschien durf je dat laatste ook niet eens. Daarom raad ik je aan om onderstaande video van Sofie Rozendaal eens te bekijken. Zij heeft geregeld last van slaapverlamming en legt op een heel fijne manier uit wat het is en wat het met haar doet. Tevens geeft zij nog een aantal waardevolle tips. Ik denk zomaar dat je na het bekijken van deze video minder angstig zal zijn voor slaapverlamming. Doordat deze video zo toegankelijk is, kun je het ook makkelijker met een ander delen. Het zou fijn zijn als ze jou dan beter begrijpen.
Hoe kan ik de kans op slaapverlamming verkleinen?
Niemand vindt de ervaring van een slaapverlamming leuk. Het is daarom aan te bevelen de kans hierop te verkleinen. Je kunt daar gerust zelf heel wat aan doen. Als je goed let op de volgende punten kan het zijn dat je minder vaak last van slaapverlamming hebt.
- Ga elke avond op ongeveer hetzelfde tijdstip naar bed en sta ook elke ochtend op hetzelfde tijdstip op. Op deze manier verbeter je enorm je slaapkwaliteit.
- Ga vlak voor het slapengaan niet meer uitgebreid eten, roken en alcohol of cafeïne drinken.
- Beweeg overdag regelmatig, maar niet vlak voor bedtijd.
- Zorg dat je minstens 7 tot 9 uur per nacht slaapt.
- Gebruik (het liefst twee uren) voor het slapengaan geen laptop of mobiele telefoon meer.
- Zoek een kalmerende activiteit die je elke avond herhaalt. Dit kan het lezen van een boek zijn, luisteren naar ontspannende muziek of slaapmeditatie.
- Werk of studeer niet in je slaapkamer.
- Probeer niet op je rug te slapen
- Zorg ervoor dat je slaapkamer comfortabel is. Dat betekent dat het er lekker stil moet zijn, donker en niet te warm of te koud.
Dat donker kan, vooral in de zomermaanden, nog wel eens lastig zijn. Veel mensen hebben baat bij een slaapmasker. Dit kan heel rustgevend zijn voor je ogen en verstorend licht wordt tegengehouden. Het is een prachtig hulpmiddel om prettiger te slapen. Iets wat je bij slaapverlamming maar al te goed kunt gebruiken.
Tot slot …
Slaapverlamming is heel vervelend, maar het is niet ernstig en ook niet schadelijk voor je gezondheid. Vaak overkomt het je maar één keer en zal het daarna niet meer gebeuren. Toch kan het zijn dat jij twijfelt of je met jouw klachten naar de huisarts moet gaan. In de volgende gevallen lijkt mij het heel verstandig om een afspraak te maken.
- Je ervaart regelmatig slaapverlamming (en ook na het veranderen van je leefstijl treedt daar geen verandering in op)
- Je bent bang en voelt je angstig als het tijd is om te gaan slapen.
- Het lukt je moeilijk om voldoende slaap te krijgen.
- Je voelt je overdag slaperig en valt soms zomaar plotseling in slaap.
Bij deze laatste reden kan het zijn dat deze symptomen horen bij een gerelateerde slaapstoornis, genaamd narcolepsie. Het is belangrijk dat je bij deze aandoening begeleiding krijgt van je huisarts. Bij narcolepsie zijn je hersenen niet in staat om je slaap- en waakpatronen normaal te reguleren. Dit kan onder andere leiden tot slaapverlamming. Ook narcolepsie veroorzaakt geen ernstige of langdurige lichamelijke gezondheidsproblemen, maar kan wel een enorme invloed hebben op het dagelijkse leven. Veel mensen met narcolepsie hebben het daar emotioneel erg moeilijk mee.
Het e-book “20 tips om snel in slaap te vallen” kun je hier GRATIS downloaden! >>>
Bronnen:
Medical News Today
NHS
https://www.medicalnewstoday.com/articles/295039.php
https://www.nhs.uk/conditions/sleep-paralysis/